Genel havalandırma, büyük miktarda temiz havanın sağlandığı ve kirli havanın tahliye edildiği sistemlerdir. Genel havalandırma yapılan işyerlerinde kirleticiler işyerinin geneline yayılabilirler. Bu yüzden yüksek dozda toksik madde veya tehlikeli kimyasalların bulundurulduğu işyerlerinde yeterli olmayacağı bilinmelidir.
İşyerlerinde havalandırmanın nasıl olacağında dair yasal mevzuat bulunmamaktadır. Ancak İşyeri Bina ve Eklentileri Yönetmeliğinde 15-18 maddelerinde aşağıda ifade edildiği şekliyle yer alan
- Kapalı işyerlerinde çalışanların ihtiyaç duyacakları yeterli temiz havanın bulunması sağlanır. Yeterli hava hacminin tespitinde, çalışma yöntemi, çalışan sayısı ve çalışanların yaptıkları iş dikkate alınır.
- Çalışma ortamı havasını kirleterek çalışanların sağlığına zarar verebilecek atıkların ve artıkların derhal dışarı atılması sağlanır. Boğucu, zehirli veya tahriş edici gaz ile toz, buğu, duman ve fena kokuları ortam dışına atacak şekil ve nitelikte, genel havalandırma sisteminden ayrı olarak mekanik (cebri) havalandırma sistemi kurulur.
- Mekanik havalandırma sistemi kullanıldığında sistemin her zaman çalışır durumda olması sağlanır. Havalandırma sisteminin çalışmaması, iş sağlığı ve güvenliği yönünden tehlikeli ise arızayı bildiren kontrol sistemi tesis edilir. Mekanik ve genel havalandırma sistemlerinin bakım ve onarımları ile uygun filtre kullanım ve değişimleri yıllık olarak yetkili kişilere yaptırılır.
- Pasif (suni) havalandırma sistemlerinde hava akımının, çalışanları rahatsız etmeyecek, çalışanların fiziksel ve psikolojik durumlarını olumsuz etkilemeyecek, ani ve yüksek sıcaklık farkı oluşturmayacak şekilde olması sağlanır.
tarifiyle iş sağlığı ve güvenliği önlemlerinin dikkate alınması gerekmektedir.
Diğer mevzuatın söz gelimi, Maden işyerlerinde iş sağlığı ve güvenliği yönetmeliği 8. madde ve alt bentlerinde, Yapı işlerinde iş sağlığı ve güvenliği yönetmeliği Ek 4-A Madde 35, 36, 37, 38 Ek 4-B 3,72-a maddelerinde, Kimyasal maddelerle çalışmalarda sağlık ve güvenlik önlemleri hakkında yönetmelik Madde 7-2’de belirtildiği şekliyle ve diğer yönetmeliklerin sair yerlerinde belirtildiği üzere havalandırmanın önemi, çalışan sağlığı ve güvenliği açısından öncelikli bir yer tutmaktadır.
Havalandırmanın genel olarak tarifini yapacak olursak kapalı çalışma ortamlarına yayılan kirleticilerin (pis, zehirleyici, tozlu ve patlayıcı hava) ortadan kaldırılması veya kontrolü için yapılan bir çeşit “mühendislik kontrolü” olarak kabul edilir. Çalışanların hava kirleticilere maruziyetinin kontrolü için kullanılan yollardan biridir. Temiz havada çalışanların morallerinin yüksek olduğu, çalışma gücünün yüksek düzeyde seyrettiği ve genel itibariyle bu anlamda meslek hastalığı ve iş kazalarına yakalanma risklerinin çok daha düşük olduğu bilinmektedir.
